فلز روی که آن را با نماد Zn در جدول تناوبی نشان می دهند، عبارت است از فلزی که به مقدار بسیار زیاد در پوسته زمین یافت می گردد. از این فلز در صنعت و موارد صنعتی-بیولوژیکی بسیار استفاده می شود. عنصر روی در دمای اتاق بسیار شکننده بوده و به رنگ آبی – سفید دیده می شود. فلز روی به طور معمول در ذخایر معدنی همراه با سایر فلزات پایه مانند مس و کانه های سرب دیده می شود.
خواص روی و کاربرد های آن
عنصر روی به عنوان یک فلز اساسی در صنایع برای گالوانیزه کردن فولاد استفادهمی شود و طی یک فرآیند برای محافظت از فلز در برابر خوردگی مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که آلیاژهای روی، از جمله برنج، برای طیف وسیعی از استفاده ها، از اجزای دریایی مقاوم در برابر خوردگی گرفته تا سازهای موسیقی، بسیار مورد استفاده بود و جز مصارف حیاتی در صنایع به شمار می رود.
با این حال فلز روی دارای یک سری ویژگی های منحصر به فرد بوده که به شرح ذیل است:
- استحکام: فلز روی یک فلز نسبتا ضعیف به شمار می رود که استحکام کششی آن کمتر از نیمی از فولاد کربن می باشد. به طور کلی می توان گفت در کاربردهای باربری این عنصر مورد استفاده قرار نمی گیرد، اگر چه قطعات مکانیکی ارزان قیمت می توانند از روی عنصر روی قالب گرفته شوند.
- سختی: عنصر روی خالص دارای سختی کم است و به طور کلی شکننده می باشد، با این وجود آلیاژهای روی در مقایسه با دیگر آلیاژهای ریخته گری دارای مقاومت زیادی می باشند.
- انعطاف پذیری: عنصر روی در دمای ۲۱۲ تا ۳۰۲ درجه فارنهایت، هادی و انعطاف پذیر می باشد. اما در درجه حرارت بالا به حالت شکننده تبدیل می گردد. لازم به ذکر است، این خاصیت انعطاف پذیری در آلیاژهای روی، بیشتر از روی خالص است.
- رسانایی: خاصیت رسانایی عنصر روی به عنوان یک فلز، متوسط است. اما خواص الکتروشیمیایی قوی آن در فرایند گالوانیزه و باتری های قلیایی خوب عمل می کند.
کاربرد فلز روی
عنصر روی پس از آهن، آلومینیوم و مس، چهارمین فلز مصرفی جهان می باشد. روی خاصیت ضد خوردگی قوی ای دارد. در نتیجه، حدود نیمی از روی تولید شده در گالوانیزه روی استفاده می گردد که این فرآیند، اضافه کردن لایه نازک روی بر روی آهن یا فولاد برای جلوگیری از زنگ زدگی است.
مقدار زیادی از روی برای تولید قالب های ریخته گری استفاده می شود که در صنایع خودرو سازی، الکتریکی و سخت افزاری مهم هستند. روی نیز در آلیاژهای مختلف مانند برنج، نقره نیکل و لحیم کاری آلومینیوم استفاده می شود.
اکسید روی به طور گسترده در تولید بسیاری از محصولات مانند رنگ، لاستیک، لوازم آرایشی، دارویی، پلاستیک، جوهر، صابون، باتری، پارچه و تجهیزات الکتریکی استفاده می شود. سولفید روی در ساخت رنگهای روشن، چراغهای فلورسنت و صفحه اشعه ایکس استفاده می شود.
ثبت ديدگاه